EL-EVVEL
Sözlük anlamı: Varlığının başlangıcı olmayıp her şeyden önce olan, var olan. “el-Evvel” ismi Mevla Teâlâ’nın “Kıdem” sıfatına dayanır ve Allah’ın ezeli olduğunu ifade eder. Yani Allah hep var olmuştur. O’nun için bir başlangıç düşünülemez.
Bu âlemde yaratılan her varlığın bir evveli yani başlangıcı vardır. Zira mahlûk (Yaratılan), hâdistir yani sonradan yaratılmıştır. Bu sebeple “el-Evvel” İsm-i Celilesine Allah Teâlâ için kullandığımızda başlangıcı olmayan, mahlûk olan her şey için konuştuğumuzda ise bir başlangıcı olan diye mana verildiğini görürüz.
Öyleyse kâinata bakıldığında bütün çekirdekler, yumurtalar, nutfeler “Evvel” isminin birer habercisidir.
Başka bir pencereden bakacak olursak yaratılanlar arasında da bir evvellik olduğunu görürüz. Mesela, Hasan’ın (Radıyallahu Anh) doğumu ve ölümü, Hüseyin’e (Radıyallahu Anh) göre evvel olmuştur. Bu minvalde bakıldığında da görülür ki Allah Teâlâ’nın isimleri, yarattıklarını her cihetten kuşatmış ve her manada bize varlığının ispatını sunmuştur.
Dua: Ya Rabbi! Her şeyin en evveli Sen’sin. Sen’in diriliğin ile bizleri yaşat. Bize neyde evvel olmayı nasip eyledi isen, hakkını vermeyi de nasip eyle. Ya Rabbi! İslâm ve hayır yolunda evvel olmakta en yüce olmuş kişilerin izinden bizleri ayırma…
EL-ÂHİR
Sözlük anlamı: Her şey yok olduktan sonra bâki (Daim) olan, varlığının nihayeti (Sonu) olmayan.
“el-Âhir” ismi Allah Teâlâ ’nın “Beka” sıfatına dayanmaktadır. Varlığının ebediyen devam edeceği manasına gelmektedir. Yani Allah Teâlâ için bir yok oluş asla düşünülemez.
Kâinatta yaratılan her varlığın nasıl bir evveli var ise bir âhiri de vardır. Çünkü Allah dışında evveli olan bir şey için âhirinin olmaması düşünülemez. Zira mahlûk fânidir. Fâniliğin olduğu yerde de elbet bir bitiş olacaktır. Bu sebeple de yaratılış içerisinde yer alan her olayın neticesi, her tohumun meyvesi “el-Âhir” İsm-i Celilesini bize göstermektedir. Aynı zamanda insan için de ölüm vaktini hatırlatmaktadır.
Bu döngüden anlaşılacağı üzere kâinatın ve tüm mahlûkatın yaratılışı, başlangıç (Evvel) ve bitiş (Âhir) olarak iki ana unsurdan oluşmaktadır.
İnsanoğlunun kendi arasında da bir âhirlik göze çarpar. Mesela, Hüseyin’in (Radıyallahu Anh) doğum ve vefatı, Hasan’a (Radıyallahu Anh) göre âhir olmuştur. Bu pencereden bize gösterilende; insan, hayatının her alanında muhakkak ya evvel ya da âhirdir.
Dua: Ya Rabbi! Âhir olan Sen’sin. Şu fâni olan dünya hayatında bizi neyde âhir kıldı isen en güzel âhiri yaşat. Âhirimizi, âhir olmakta dahi kendine gıpta ettirdiklerinin âhirine benzet. Kendi himayende verdiğin hayatımızı yine kendi himayen altında iade etmeyi nasip eyle…
