Okullulaşma ortalamaları ile ilgili tüm bölgelerde artış görülmesine karşın bölgeler arasında farklar devam etmektedir. 2022-23 eğitim-öğretim yılında zorunlu eğitim çağındaki %50,1’i kız, %49,9’u erkek çocuk olmak üzere yaklaşık 442 bin 643 çocuk eğitimin dışında kalmıştır.
Son 30 yıldır dünyada ve Türkiye’de yürütülen çalışmalarla kız çocukların eğitime erişimi noktasında önemli adımlar atıldı. Bu adımların sonucunda, kız çocukların nitelikli eğitime erişiminde somut iyileşmeler görüldü. Bunlar cinsiyet oranı ve okullulaşma oranı gibi göstergeler üzerinden izlenebilir. Yaşa göre okullulaşma oranı üzerinden yapılan hesaplamalar 2022-23 eğitim-öğretim yılında zorunlu eğitim çağındaki yaklaşık 221 bin 739 kız çocuğun eğitim dışında olduğuna işaret ediyor.
Millî Eğitim İstatistiklerine göre, açıköğretim ortaokuluna giden öğrencilerin tüm öğrencilere oranı bir önceki yıl 3,2 iken bu sene bu oran 6,1’e yükseldi. Tüm yaş gruplarında açıköğretim liselerine kayıtlı öğrenci sayısı ise 2 milyon 9 bin 480’dir. Bu sayı önceki yıl 1 milyon 566 bin 255’ti. %28,3 oranındaki bu artış, salgın sonrası tamamen yüz yüze eğitime geçilmesiyle ilgili olabilir.
Raporda, Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı, COVID-19 salgını, Kahramanmaraş merkezli depremler, iklim krizinin etkisiyle afete dönüşen seller, yangınlar ve sıcak hava dalgaları gibi krizlerin eğitimi ciddi biçimde etkilediği düşünülmektedir. UNICEF, COVID-19 salgınının son zamanlarda çocukları etkileyen en büyük kriz olma özelliği taşıdığını açıklarken, Dünya Bankası 2020 ve 2021 yıllarını “daha önce hiç yaşanmamış bir çocukluk deneyimi” ve “21. yüzyılın en kötü eğitim ve öğretim krizi” olarak tanımlamıştır. ILO ve UNICEF verilerine göre, salgının etkisiyle derinleşen çocuk yoksulluğunun kız ve erkek çocuklar üzerinde etkisi farklılaşıyor. Özellikle 12 yaş üstündeki ve ergenlik dönemindeki kız çocukların eğitime devamları dışında kişisel güvenliklerinin, bedensel özerkliklerinin, sağlıklarının, akran desteğine erişimlerinin ve sosyal bağlantılarının olumsuz yönde etkilendiği birçok uluslararası kuruluş tarafından raporlanıyor.
(Eğitim Reformu Girişimi, Kasım 2023 tarihli rapordan yararlanılmıştır.)
