Gündelik yaşantınızda her sabah aynı motivasyonla uyanamayabilirsiniz. Bazen daha enerjik uyanırken bazen de yataktan zorla kalkabilirsiniz. Tıpkı her günün yağmurlu ya da güneşli olmadığı gibi. Peki, hayat koşturmacası içerisinde sizin enerjinizi yükselten ve motive eden unsurlar nelerdir?
Her bireye gerek fiziksel gerek ruhsal açıdan iyi gelen aktiviteler değişkenlik gösterebilir. Kimine beş dakika yalnız bir şekilde kahve içmek iyi gelirken kimine de kalabalıklar arasına karışıp sohbet etmek iyi gelebilir. Her insana iyi gelen aktiviteler çeşitli olmakla beraber çoğu insana iyi hissettiren bir başlık var ki o da “hayal kurmak”: Belki yarının belki yirmi yıl sonrasının hayalini kurabilmek.
KENDİNİZİ 10 YIL SONRA NEREDE GÖRÜYORSUNUZ?
Genelde iş görüşmelerinde yöneltilen bu soruya hızlı cevap verebilmek çoğu insan için kolay değildir. Hayal kurmayı ihmal etmiş biri için on yıl sonrayı tahayyül etmeye çalışmak anlamsız da gelebilir.
Beyin, aktif olarak bir şey düşünmüyor zannedilen zamanlarda bile birbiriyle ilişkili olmayan fikirlerle konudan konuya geçiş yapabilir. Bu da aslında beynin hiçbir zaman boş kalmadığına işaret eder.
Zihnin şimdiki zamandan uzaklaşıp tabiri caizse başıboş dolaştığı bu süreç “hayal kurma” olarak adlandırılır. Hayal kurmanın bilimsel çalışmalar ışığında ilk bulguları 1990’lı yıllara dayanıyor. Bu çalışmalar beynin dinlenme halindeyken de bazı bölgelerinin etkin olduğunu ve bu bölgelerin de hayal kurmakla ilişkili olduğunu öngörülmekte. Ancak beynin bilişsel fonksiyonlarını gerçekleştirdiği bölümlerle hayal kurmadan sorumlu olduğu düşünülen bölümlerin aynı olmadığı da tespit edilmiştir.[1]
HAYAL KURMANIN OLUMLU ETKİLERİ
Hayal kurmak, hedefe giden yolda adım atarken size destek olur. Yapılan bir araştırmada, öğrencilere hayata dair bir hedef belirlemeleri ve bu yönde hayal kurmaları istenmiş. Bir ay sonra öğrencilere sorulduğunda, hayal kuranların hedeflerine giden yolda yaptıkları çalışmalarda daha iyi ilerleme kaydettikleri belirlenmiş. Örneğin sık sık kendinizi iyi bir aşçı olarak hayal ediyorsanız bu doğrultuda bir eğitim almak hedefleriniz arasında ilk sırada yer alır. Dolayısıyla hayalleriniz, hedeflerinize yön vermeyi kolaylaştırır diyebiliriz.
Yaşam boyu karşılaştığımız stres kaynakları ile başa çıkmaya çalışırız. Örneğin yakın tarihte önemli bir sınavınız var ve o gün yaklaştıkça stres düzeyinizin arttığını hissediyorsunuz. Bu gibi anlarda hayal gücünüz sakinleşmenize yardımcı olabilir. Öncelikle fiziksel olarak bulunduğunuz ortamdan uzaklaşmaya çalışıp gözlerinizi kapatın. Derin nefes alarak hayalinizde sizi güvende hissettiren bir yeri yahut sevdiğiniz birinin yanında olduğunuzu ve ona sarıldığınızı hayal etmek size iyi gelebilir.
Hayatta herkesin karar verirken zorlandığı anlar olmuştur. Böyle zamanlarda belki hayal kurmak hayatta ne istediğinizi anlamanıza yardımcı olabilir. Örneğin doktorluk mesleğini icra etmeyi gerçekten çok istiyor olabilirsiniz. Bu durumda kendinize “Benim için ideal meslek ne olabilir, hangi şartlarda çalışmaktan mutluluk duyarım?” veya “Doktorluk harici hangi mesleği yapıyor olsaydım da mutlu olurdum?” sorularını sorabilir, hayal gücünüzü kullanarak da bu soruların cevabını bulabilirsiniz.[2]
HAYAL İYİLEŞTİRİR!
Kimi zaman işin içinden çıkamadığımız sorunlarla karşılaşırız. Nasıl baş edeceğimizi düşünürken, bir çözüm yolu ararken, hayal dünyamız bize yardım eder. Bu durum fiziksel ve ruhsal açıdan iyi hissetmemizi sağlarken, aynı zamanda beyin fonksiyonlarını iyileştirip problem çözme becerilerimizi de geliştirir. Hayal kurmanın bu formuna literatürde “olumlu yapıcı hayal kurma” denmekte. Olumlu yapıcı hayal kurma, pozitife odaklanarak sürekli geçmişe takılı kalmayıp aksine gelecek için motivasyon kaynağı sağlama ve bu bağlamda beyin sağlığınızın gelişmesine katkıda bulunur.
Konuyla ilgili yapılan araştırmalardan elde edilen bazı bulgulara göre, nörolog ve uyku uzmanı W. Christopher Winter’a göre hayal kurmak birçok yönden zihni temizlemeye, kan basıncının düşmesine ve beyin sağlığını olumlu etkileyen endorfin hormonlarının salgılanmasına yardımcı oluyor.[3]
Hayal kurmaktan uzak bir hayat bazı yönleriyle eksiktir. Geleceğe dair umut, yarına duyulan heyecandır hayaller. Ömür denen sermayede neleri arzuladığımızın, çizdiğimiz hedeflerin nişanesidir. Yeni bir hayal, yeni bir dünya… Hayal kurarken var olan heyecanınızın gerçeğe dönüştüğünde mutluluğa eşlik etmesi duasıyla…
[1] “Aklın sınırlarının ötesine yolculuk… Hayal kurmak”, Dr.Tuba Sarıgül, (2015). https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/aklin-sinirlarinin-otesine-yolculuk-hayal-kurmak
[2] “Hayal gücünüzü canlandırın: Hayal kurmanın gücü ve önemi”, Yazan; Aydan Albayrak, Düzenleyen; Psk. Alara Tanfer, (2024). https://www.therelate.app/blog/hayal-gucunuzu-canlandirin-hayal-kurmanin-gucu-ve-onemi
[3] “https://www.uplifers.com/olumlu-yapici-hayal-kurma-positive-constructive-daydreaming/”
