Savaş, insanlık tarihinin en karanlık izlerini bırakmış büyük yıkımlardan biridir. Sadece cephedeki askerleri değil, sivilleri de derinden etkiler. Bu etkiler zaman zaman ekonomik zorluklar, zaman zaman hayatta kalma kaygısı, zaman zaman da toplumların moral yapısını bozan korkularla kendini gösterir. 20. yüzyılın iki büyük savaşına ve Soğuk Savaş’a baktığımızda, toplumların yaşadığı bu kaygıların ne kadar derinleştiğini görmek mümkündür. Ve bugün, Gazze’deki savaşla bu kaygılar bir kez daha gün yüzüne çıkmaktadır.
BİRİNCİ VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞLARINDA HAYATTA KALMA KAYGISI
Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) ve İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) insanlık tarihinin en büyük felaketlerindendi. Milyonlarca insan öldü, şehirler harabe haline geldi ve ekonomiler çöktü. Savaş, sadece silahların patladığı bir alan değil, aynı zamanda halkın yaşam alanlarını da yok eden bir felaketti. Özellikle sivil halk, ekonomik sıkıntılarla boğuştu. Savaş ekonomisinin etkisiyle, gıda fiyatları hızla yükseldi, işsizlik arttı ve milyonlarca insan açlıkla mücadele etti. Aileler yiyecek bulmak için şehirlerarası göçler yapıyor, bazı bölgelerde ekmek bulabilmek için kilometrelerce kuyruklar oluşuyordu.
İkinci Dünya Savaşı’nda ise durum daha da kötüleşti. Nazi Almanya’sının işgali altındaki ülkelerde, halk sadece fiziksel bir tehdit altında değildi; bir yandan da gıda ve temel ihtiyaç maddeleri yoktu. İngiltere’de, Londra’nın bombalanan mahallelerinde halk, hayatta kalmak için her türlü çözümü denedi. Kıtlık ve gıda sıkıntısı, aileleri ve toplumu daha da zor bir duruma soktu. Bu savaşlar, savaşın sadece cephede değil, sivil yaşamda da yıkıcı etkiler yarattığını ve toplumsal kaygıların bu tür krizlerde ne kadar derinleşebileceğini gösterdi.
NÜKLEER KORKU ve SÜREKLİ TEHDİT
Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sonrası dünya, Soğuk Savaş dönemiyle birlikte yeni bir tehdit ile tanıştı: Nükleer silahlar. Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki bu rekabet, sadece iki süper gücü değil, tüm dünyayı etkileyen bir kaygı ortamı yaratıyordu. 1950’lerde nükleer savaş korkusu, her eve giren bir kaygı haline gelmişti. Çocuklar okullarda “savaş tatbikatları” yapıyor, yetişkinlerse gece yatmadan önce radyolarda nükleer tehditlerin ne kadar yakın olduğunu öğreniyorlardı.
Bu dönemde, toplumsal kaygı, varoluşsal bir tehdit üzerine kuruldu: “Bir gün tüm yaşam sona erebilir.” Nükleer silahlar, doğrudan halkın yaşamını tehdit ediyordu ve bu korku, sadece psikolojik değil, ekonomik ve kültürel düzeyde de yıkıcı etkiler yaratıyordu. Toplumlar, huzursuzluk içinde yaşayarak, bu kaygıların üzerlerinde oluşturduğu baskılarla günlük hayatlarına devam etmeye çalışıyordu.
BİR ÇAĞDAŞ FELAKET
Ve şimdi, Gazze’deki insanlar… Gazze, tarihsel olarak pek çok savaşın ve çatışmanın merkezi olmuş bir bölge. Ancak son yıllarda, orada yaşananlar sadece siyasi bir çatışma değil, aynı zamanda bir insani felaket halini almış durumda. Gazze’deki halk, her gün bir ölüm kalım savaşı veriyor; sivil kayıplar, açlık, hastalık, yokluk ve korku içinde yaşamaya devam ediyorlar. Bu, sadece bir “savaş bölgesi” olmanın ötesinde, bir halkın varoluş mücadelesine dönüşmüş bir travmadır. 2023 itibarıyla bu bölgedeki siviller, tıpkı geçmişteki savaşlar gibi, hem fiziksel hem de psikolojik bir savaşın ortasında yaşıyor. Hedef alınan okullar, hastaneler ve evler, sivillerin hiçbir korunma şansı bırakmıyor. Ancak daha da korkutucu olan, bu kaygının zamanla nesiller boyu devam etme potansiyelidir. Bu çocuklar, sadece savaşın değil, yaşadıkları korkuların da derin izlerini taşımaktadır.
Açlık ve susuzluk, Gazze’deki halkın en büyük sorunları arasında. Uluslararası yardımların kısıtlanması, Gazze’nin içinde bulunduğu insani krizle birleşince, yüz binlerce insan gıda ve suya ulaşmak için çaresiz kalıyor. Çocuklar, sadece fiziksel olarak değil, psikolojik olarak da bu kaygılardan etkileniyor. Birçok çocuk, savaşın getirdiği korkunç manzaralarla büyüyor ve bu travmalar ömür boyu iz bırakıyor. Bir başka kaygı ise sağlık hizmetlerinin yetersizliğidir. Savaş sırasında yaralanan ve tedavi olamayan insanlar, kendi hayatlarını kurtarmak için temel tıbbi yardıma dahi ulaşamıyor.
Bugün Gazze’deki çocuklar, sadece savaşın korkusuyla değil, aynı zamanda geleceksizliğin, açlığın ve umutsuzluğun getirdiği travmalarla büyüyorlar. Gazze’deki durum, dünya için acil bir çağrıdır. Sadece bu bölge için değil, tüm insanlık için bir sorumluluktur. Bu kaygıları görmezden gelmek, insanlık adına kabul edilemez bir tavır olur. Gazze, şu an yaşanan dramın ve kaygının en çarpıcı örneği olarak, tüm dünyaya savaşın ve kaygıların ne kadar yıkıcı olabileceğini hatırlatıyor.
Sonuç olarak, savaşlar insanlık için tarihsel bir ders bıraksa da, bu derslerin ne kadar derin izler bıraktığını anlamamız gerekiyor. Bugün Gazze’de yaşanan dram, geçmişte yaşanan tüm kaygıların somut bir karşılığıdır. Her nesil, bir önceki nesilden aldığı bu kaygıları geleceğe taşır ve bu korkularla yaşamayı öğrenir. Ne yazık ki, bu kısır döngü kırılmadığı sürece, insanoğlu savaşa dair kaygıları hep içinde taşıyacaktır.
“Bir halkın yaşadığı zulüm, yalnızca o bölgenin değil, tüm dünyanın omuzlarında taşıdığı bir vicdan sorunu olmalıdır.”
