Yurtdışından öğrencilerin doktora için İngiltere’ye akını devam etmesine rağmen, ülke içindeki talebin azalmasına ilişkin endişeler artıyor. İngiltere’de doktora yapan 46.350’si yabancı uyruklu 113.000 lisansüstü öğrencisi olması, İngiltere Araştırma ve Yenilikçilik Kurumu’nun 2023-24 döneminde doktora araştırmacıları için 109 milyon pound ek kaynak sağlaması ve İngiltere’nin Ufuk Avrupa üyeliğinin devamı, İngiltere’deki doktora eğitiminin geliştiğini gösterebilir.
Ancak İngiltere’de doktora eğitimi, göründüğü gibi iyi sinyaller vermemektedir. Kasım ayında Öğrenci Kredileri Kurumu, 2022-23 döneminde lisansüstü seviyede doktora öğrencilerine verilen kredi miktarında yüzde 12,3 oranında bir azalma yaşandığını açıkladı. Doktora öğrencilerine fon sağlayan en büyük kuruluşlarından biri olarak 2022-23’te İngiltere’deki 4.900 burslu doktora öğrencisinin yarısına sponsor olan Mühendislik ve Fizik Bilimleri Araştırma Konseyi, geçen yıl yaptığı açıklamada, 2024’ten itibaren Doktora Eğitim Merkezlerinin sayısının 75’ten 40’a düşeceğini ve önümüzdeki beş yıl içinde 1.750 civarında öğrencinin doktora bursundan faydalanamaması anlamına geldiğini ifade etti. Benzer olarak, Sanat ve Beşerî Bilimler Araştırma Konseyi, on yıl içinde, doktora öğrenci burslarını üçte bir oranında azaltarak 425’ten 300’e düşüreceğini deklare etti.
Maliye Bakanı Jeremy Hunt’ın vergi kesintilerine ilişkin açıklamasında, yılda yaklaşık yüzde 3,4’lük bütçe kesintisi yaşanabileceği ve en fazla etkilenenlerden birinin Bilim, İnovasyon ve Teknoloji Departmanı olacağı vurgulanmaktadır. Sheffield Hallam Üniversitesi’nde araştırma ve inovasyondan sorumlu rektör yardımcısı Rory Duncan, üniversitelerin araştırma harcamalarını kısmak zorunda kalmaları halinde, doktoralı araştırmacıların bazen ucuz işgücü kaynağı olarak görülmesine karşın kurumlar için büyük bir maliyet külfeti olarak düşünülmesinden ötürü doktora öğrencilerine verilen desteğin ilk kesilecek kalem olacağını öne sürmektedir. 2021-22’de İngiltere’deki doktora öğrencilerinin eğitimi için 1,4 milyar pound harcanmış, ancak sadece yüzde 46,6’sı geri ödeme yapmıştır.
Duncan, İngiltere’deki üniversitelerin yüksek ücretli uluslararası öğrencileri çekmedeki başarısı sayesinde, yükseköğretim sektörünün, araştırma için yılda 6,3 milyar dolar tutarındaki kayıpları karşılayabildiğini ancak araştırma sektörü üzerinde büyük bir baskı oluştuğunu açıkladı.
Ülkenin inovasyon modelinin büyük ölçüde nitelikli doktora sayısına sahip olmasına dayandığı göz önünde bulundurulduğunda, bu durum İngiltere’nin bilimin süper gücü olma hedefi için kötü bir haberdir. İngiltere, doktora eğitimine yatırım yapma konusunda, Almanya ve ABD ile birlikte doktora sayısında her zaman ilk üç ülke arasında yer alarak, uzun yıllar boyunca lider ülke olmuştur. Japonya gibi diğer ülkeler ise farklı yollar izlemiş ve desteklerini kariyerlerinin ortasındaki bilim insanlarına odaklanacak şekilde değiştirmişlerdir ki bu da ülkenin araştırma planlaması üzerinde negatif bir etki yapmıştır.
Ancak son yıllardaki doktora öğrencilerinin sayısına bakılırsa, İngiltere’nin doktora eğitimine yaptığı yatırımın düzeyi azalıyor. Times Higher Education, İngiltere Araştırma ve Yenilikçilik Kurumu’ndan burs alan doktora öğrencilerinin toplam sayısının, yüzde 18’lik bir oranla, 2018-19’da 6.835’ten 2021-22’de 5.580’e ve 2022-23’te ise 4.900’e düştüğünü ortaya koydu. İngiltere’deki yeni doktora öğrencisi sayısındaki düşüş daha da keskindir. 2018-19’da 4,815 olan yeni aday sayısı, 2021-22’de 3,420’ye ve yüzde 29’luk bir düşüşle 2022-23’te 2,840’a geriledi.
Londra Kolej Üniversitesi profesörü Robert Insall’a göre, 2021-22’ye göre doktora bursu, yüzde 20’lik artışla, 2023-24’te 18.622 sterlin (23.672 dolar) olmuştur, ancak bu artış yeterli değildir. Insall, yüksek lisanstaki parlak öğrenciler için doktora yapmanın cazibesinin azaldığını ifade etmektedir. Doktora mezunlarının küresel iş piyasalarındaki performansına odaklanan Hong Kong Üniversitesi profesörü Giulio Marini, doktora adayları için ABD’nin ardından önemli bir hedef ülke olan İngiltere’deki doktora eğitiminin geleceğine ilişkin endişeleri vurguladı.
(Inside Higher Ed, Jack Grove, 12 Ocak 2024 tarihli yazıdan yararlanılmıştır.)
